میگرن و انواع سردرد، Migraine and Headaches
تعریف سردرد : به احساس درد در ناحیه سر و قسمت بالایی گردن، سردرد گفته می شود. سردرد ،معمولا از بافت ها و ساختمانهایی منشا می گیرد که مغز و جمجمه را در بر گرفته و احاطه نموده اند.خود مغز اعصابی ندارد که بتوانند احساس درد بافت مغز را منتقل نمایند.
سردرد ممکن است یک درد مبهم و کسل کننده باشدویایک درد تیرکشنده ،ضرباندار،ثابت ،متناوب،ملایم یا شدیدباشدواز شایعترین شکایات جسمانی است که معمولا علت خاصی برای آن شناخته نشده است.
به اعتقاد متخصصان ، اغلب کسانی که ازسردرد شکایت دارند می توانند با تغییر سبک زندگی، یادگیری طرق رسیدن به آرامش و مصرف گاهگاهی داروها از بروز سردرد جلوگیری نمایند.باید به خاطر داشته با شیم که:سردرد درمان نمیشود اما قابل کنترل می باشد.
دسته بندی انواع سردردها: طبق گزراشی که در سال 2013 منتشر گردیده ،انجمن بین المللی سردرد ،انواع سردرد ها را به سه دسته کلی تقسیم نموده است : 1- سردردهای اولیه 2- سردردهای ثانویه 3- نورالژیهای جمجمه  ( سردرد های عصبی جمجمه).
سردرد های اولیه شامل :
1- سردرد تنشی (عصبی)
2-سردرد خوشه ای(کلاستر)
3- میگرن
4- انواعی از سردردهای دیگر که کمتر شایع می باشند.
سردرد تنشی : Tension headach
این نوع سردرد ها شایعترین نوع از سردردها ی اولیه هستند ، در زنان نسبت به مردان شایعتر می باشند.بر طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، از هر 20نفر یک نفر بطور روزانه (در کشورهای پیشرفته )از سردرد تنشی رنج می برد.
علت دقیق این نوع از سردرد ها ناشناخته است.عمده ترین علت احتمالی، انقباضات  عضلانی در نواحی گردن ،شانه ها ،جمجمه و فک بوده،که اغلب با استرس فیزیکی یا استرس روحی روانی وافسردگی در ارتباط می باشد.
درد معمولا از پشت سرو قسمت بالایی گردن شروع شده ، به قسمتهای جلویی سر انتشار یافته و ممکن است  در نواحی اطراف سر، جلوی سر،پیشانی ، نواحی گیجگاهی احساس گردد.و بیشترین فشار تنشی و درد در ناحیه گیجگاهی و اطراف ابروها احساس می شود. این نوع از سردردممکن است شدید باشد ولی ناتوان کننده نیست بدین معنی که فردفعالیتهای روزانه خودش را بطور معمول انجام می دهد.سردرد تنشی با تهوع ، استفراغ ،حساسیت به نور همراه نیست.
علل شایع سردرد تنشی عبارتند از :
.   نگهداشتن سر در یک وضعیت خاص برای مدت  های طولانی مثل کار با کامپیوتر ،میکروسکوپ ،رانندگی در مسافت های طولانی وغیره
.   کار و فعالیت چشمی  بسیار زیاد
.   وضعیت نا مناسب سر و گردن درطول زمان خوابیدن
.   سابیدن دندانها بهم ومحکم فشار دادن دندانها وآدامس جویدن طولانی مدت
.  سرما خوردگی،آنفولانزا و سینوزیت
.   مصرف الکل و دخانیات
درمان سردرد تنشی :
این نوع سردرد اغلب با استفاده از مسکن بهبودی می یابد
داروهایی مانند: آسپرین  ،  آیبو بروفن  ،استامینوفن ، ناپروکسن  Naproxen
در اغلب افراد خوب نتیجه می دهد.
لازم بذکر است که در بچه ها ،از آسپرین، بعلت  عوارضی که ممکن است مصرف این دارو بدنبال داشته باشد ،نباید استفاده نمود.
هدف از درمان رهایی از درد و جلو گیری از سردردهای بعدی است. گرم نگهداشتن سر،استفاده از بالش های طبی ،ورزش ،و تغییر وضعیت خواب می توانند در پیشگیری از سردرد موثر واقع شوند.
سردرد خوشه ای (کلاستر):
سردرد خوشه ای به این علت به اسم خوشه ای نامگذاری شده که در یک مقطع زمانی ، روزها یا هفته ها در ساعات مشخصی درطول شبانه روز شروع می شود،سپس بدنبال آن ممکن است برای ماهها و یا حتی سالها رخ ندهد.
درد مدت بیست دقیقه تا یک ساعت طول می کشد و در یک شبانه روز ممکن است چند با ر تکرار شود.زمان پیدایش درد اغلب نیمه ها ی شب می باشد به صورتی که فرد را از خواب بیدار می کند .
علت خاصی برای این نوع سردرد شناخته نشده است  ولی بنظر می رسد در ارتباط با ترشح ناگهانی بعضی از عوامل شیمیایی مانند هیستامین و سروتونین در مغز باشد.
هیپو تالا موس و بخش پایه مغز مسئول تنظیم ساعت بیولوژیک بدن می باشندو ممکن است منبع و منشا سردردهای خوشه ای باشند.
دراسکن های مغزی افرادی که همزمان بااسکن گیری دچار این سردرد بوده اند ،فعالیت های غیر طبیعی در هیپوتالاموس یافت شده است.
سردرد های خوشه ای سابقه خانوادگی را نشان میدهند و معمولا در بیش از یکفرد از یک خانواده مشاهده می شود ،
بهمین علت تصور می شود که باید ارتباط وراثتی و ژنتیکی با این نوع سردرد وجود داشته باشد.
این نوع سردرد از سنین جوانی و بلوغ شروع شده و ممکن است تا میان سالی ادامه یابد و درمردان معمولا شایع تر است.
علائمی که بطور شایع همراه با این نوع سردرد وجود دارد عبارتند از :
.آبریزش از چشم و بینی و گرفتگی بینی
. قرمزی چشم
. برافروختگی چهره
مصرف بعضی از داروها مثل نیتروگلیسرین که در ناراحتی های قلبی استفاده می شود ، تغییر الگوی خواب،کشیدن سیگار،مصرف الکل ،خوردن غذاهای حاوی مقدار زیاد نیتریت و شکلات در شروع سردرد و تشدید آن دخالت دارند.
درمان :
درمان کامل سردرد خو شه ای امکان پذیر نیست وهدف از درمان تنها از بین بردن علائم و پیشگیری از بروز سردرد های بعدی است.
میگرن Migraine
میگرن یک نوع سردرد  ضرباندار و دردناک می باشد و معمولا یک طرفه بوده که ممکن است بطرف چشمها ،پیشانی و نواحی گیجگاهی انتشار یابد .اغلب  تحت اثر بعضی از ترکیبات خاص یا شرایطی مانند شرایط محیطی ، استرس،هورمون ها و موارد دیگر شروع می شود. این نوع سردرد ممکن است آنقدر شدید باشد که فرد را از انجام دادن فعالیت های روزانه ،ناتوان سازد.
میگرن  در همه جوامع ازجمله ایران شایع می باشد . در زنان نسبت به مردان به میزان زیادی شایعتر است. (حدود سه برابر) میزان شیوع در زنان حدود 75 % موارد  موارد می باشد.
این نوع سردرد با زمینه های خانوادگی و ارثی مرتبط بوده و از هنگام کودکی،نوجوانی و یا اوائل میان سالی آغاز می شود.  با فعالیت ،تشدید یافته و با افزایش سن شدت و دفعات پیدایش آن کاهش می یابدهمچنین ممکن است
با برخی علائم اخطار پیش از شروع سردرد همراه باشد ،به این علائم "  اورا  "   Aura  یا پیش در آمد گفته می شود.و بصورت های مختلفی در بیماران بیان می گردد.
"اورا "در بینایی بصورت تاری دید ،اظهار پیدایش لکه های سیاه یا خطوط نورانی زیگزاگی جلوی چشمها و در اندامها بشکل احساس کرختی و بی حسی در یک طرف بدن بروز می کند."اورا "همچنین ممکن است بشکل سرگیجه باشد،بدنبا علائم "اورا "که مدت آن 5 تا 30دقیقه ،طول می کشدسردرد خفیف تا شدیدی بروز می کند .
این نوع سردرد بطور معمول در یک طرف سر متمرکز می گرددو با احساس ضربان کوبنده در سر ،تهوع،استفراغ حساسیت به صدا و نور، بی اشتهایی،خستگی وسر گیجه همراه می باشد.معمولا پس از خوابیدن ممکن است رفع شود.
نوع دیگر میگرن ،میگرن بدون "اورا" می باشد که شایعترین نوع میگرن بوده و جنبه ارثی آن کمتر از میگرن نوع قبل( میگرن کلاسیک) میی باشد.
علت نرولوژیکی میگرن شناخته نشده است اما محققین حدس می زنند که احتمالا ،مخلوط ترشحات عروق خونی و ترکیبات شیمیایی مغز با سلولهای مغزی واکنش داده و سبب ایجاد میگرن می گردد.
عواملی که ممکن است در پیدایش میگرن دخالت داشته با شند :
قرار گرفتن در معرض نورهایی که کم و زیاد میشوند مثل مشاهده تصاویر تلویزیونی که بطور مرتب نور آنها تغییر می کند و نورهای فلو روسنت مربوط به لامپ هاو دستگاههای غیر استاندارد، نور های خیلی درخشان مثل روزها ی برفی ، آلرژی،آسم، عطر و ادکلن های تند،استرس،افسردگی ،اختلال خواب ازجمله بی خوابی ،رفتن به محل های شلوغ ،خوردن پنیر ،سس سویا، شراب قرمز،شکلات،گوجه فرنگی ،غذای چرب ،خوردن ماهی دودی و بعضی از غذاهای دیگر،ضربه های شدید و ناگهانی به سر،حمام کردن طولانی مدت ،هوای گرم،مصرف بعضی از داروها از جمله قرص های ضد بارداری،دود سیگار،تغییرات هورمونی (عادت ماهیانه)و اختلالات ژنتیکی و ارثی .
تشخیص و درمان: تشخیص میگرن بر اساس معاینات بالینی و بررسی سوابق کلینیکی  بیمارصورت می پذیرد.اغلب پزشکان جهت تشخیص میگرن از بیماریهایی مثل تومور مغزی و خون ریزی مغزی ،انجام  CT   و   MRI را نیز درخواست می نمایند.از نظر درمانی ، از داروهایی مانند آسپرین ، ناپروکسن سدیم (  Sodium Naproxen)،آیبو بروفن واستامینوفن به منظور تسکین درد استفاده می شود .همچنین دارو هایی مانندارگوتامین ها از جمله میگرانال جهت درمان میگرن مورد استفاده قرار می گیرد،در اینجا مهم است و باید یاد آور شد که، زیاده روی در مصرف داروها ممکن است با عوارض و مسمومیت دارویی همراه باشد.
سایر سردرد ها:
. سردرد های سینوسی نا شی از التهاب و عفونت سینوسها
. سردرد های چشمی که از نادر ترین علل سردرد هستند
سردرد های ناشی ازتومور مغزی،سکته مغزی،خون ریزی مغزی، آنوریسم مغزی (ضعف در ساختمان دیواره عروق مغزی که ممکن است باعث پارگی عروق و خونریزی مغزی شود)،عفونت های مغز(مننژیت و انسفالیت)،فشار خون بالا،آنفلونزا، سرما خوردگی،شروع عادت ماهیانه،عفونت های دندانی ، بیماری  وعفونت گوش.  پایان