آزمایش پی اس آ  وتشخیص PSA Test سرطان پروستات 

 به نام  Total PSA   ،Free PSA   نیز شناخته شده است.

نام رسمی آن : آنتی ژن اختصاصی پروستات یا Prostate Specific Antigen  می باشد.

چرا انجام آزمایش پرستات درخواست میگردد؟

جهت بررسی از نظر وجود سرطان پرستات درمردان

جهت کمک به تعیین این امر که آیا به بیوپسی پروستات نیاز می باشد؟

همچنین این تست جهت آگاهی ازچگونگی تاثیر پذیری درمان پروستات یا جهت تشخیص عود و برگشت دوباره بیماری، در خواست میگردد.

چه موقع آزمایش PSA درخواست می گردد؟

زمانی این آزمایش درخواست میگردد که علائم و نشانه های دلالت کننده وجود سرطان پرستات

ازقبیل : نا توانی در ادرار کردن، دشواری یا سختی درشروع ادرار کردن،تکرر ادرار مخصوصا در شبها،جریان ضعیف ادرار،خارج شدن ادرار بصورت قطره قطره ،وقفه جریان ادرار ،درد یا سوزش موقع ادرار کردن و اشکالات نعوظ درآلت تناسلی،وجود خون در ادرار یا مایع منی، در مردان وجود داشته باشد.

همچنین طی روند درمان بیماری و پس از درمان و بهبودی نیز آزمایش درخواست می گردد.

آزمایش PSA همچنین بعنوان یک تست غربالگری از نظرتشخیص سرطان پرستات در بزرگسالان خصوصا افراد بالای 50 سال ببالا  انجام می شود.

نمونه مورد آزمایش چیست؟

نمونه خون وریدی

آیا به آمادگی قبلی جهت نمونه گیری نیاز می باشد؟

می بایست مدت 24 ساعت قبل از نمونه گیری از نزدیکی یا انزال اجتناب شود،چرا که سبب میگرددکه سطح PSA در خون افزایش یابد.

PSA  چیست؟

PSA پروتئینی است که توسط سلولهای غده پرستات ساخته می شود.پروستات غده کوچکی است که اطراف مجرای ادراری (مردان )واقع شده و مایعی را میسازد که بخشی از منی (مایع منی) را تشکیل میدهد.بخش اعظم PSA بداخل این مایع (مایع منی )آزاد میشود، اما مقدار کمی از آن وارد جریان خون میگردد.در آزمایش PSA مقدار موجود آن درجریان خون اندازه گیری می شود. تست PSAبعنوان یک تومور مارکر  جهت تشخیص سرطان پروستات مورد استفاده قرار می گیرد. افزایش سطح PSA درجریان خون در ارتباط با سرطان پروستات می باشد اما همچنین ممکن است با التهاب پروستات ( پروستاتیت )و هایپرپلازی خوش خیم پروستات نیز در ارتباط باشد.

این تست ،ابزار خوبی است  جهت ردیابی سرطان پروستات ،اما کافی نیست.تست استاندارد طلایی تشخیص سرطان پروستات ،نمونه برداری بافتی ( بیوپسی) از غده پروستات و تشخیص سلولهای غیر طبیعی در زیر میکرسکوپ می باشد.

جهت تشخیص سرطان پروستات ،نتیجه مثبت آزمایش PSA،می بایست بوسیله بیوپسی مورد تائید قرارگیرد.

سرطان پروستات نسبتا در مردان همینطوربا بالا رفتن سن شایع می باشد. گرچه اغلب، (مگردر موارد استثنائی )تومورهای پروستات ،رشد خیلی آهسته ای دارند،اما سرطان پروستات دومین عامل مرگ و میر در میان مردان می باشد.مرگ ومیر بیماران بعلت انواع تومورهایی که رشد آهسته دارند شایع نیست.تست های پاتولوژیکی میتواند در تشخیص تومورهای با رشد آهسته از سرطان پروستات که رشد سریع داشته وبه دیگر قسمتهای بدن منتشرگردیده یا بعبارتی متاستاز  می دهد،کمک کننده با شد.

PSA به دو شکل اصلی در جریان خون وجود دارد : یکی کمپلکس (cPSA)PSA،که به دیگر پروتئین ها متصل می باشد ودیگری فرم آزاد  (Free PSA) می باشد که در اتصال با دیگر پروتئین ها نیست.در تست PSA اغلب مجموع هر دوشکل یا Total PSA اندازه گیری می شود.

تست فرم آزاد PSA ،گاهی به این منظور درخواست می گردد تا در مواقعی که سطح Total PSA به میزان مختصری افزایش یافته، به تصمیم گیری در مورد انجام بیوپسی ،کمک نماید.

PSA یک آنزیم است ، زمانیکه  بداخل خون رها می شود، بعضی از پروتئین ها ی موجود در جریان خون با اتصال به آن،  موجب غیر فعال شدنش می گردند.

سلولهای خوش خیم  در تومورهای خوش خیم پروستات تمایل به رها سازی PSA غیر فعال دارند.(بنابراین کمتر احتمال دارد که به پروتئین های موجود در جریان خون متصل شود) .اما PSA  آزاد شده ازسلولهای بدخیم یا سرطانی بعدا به پروتئین ها ی جریان خون متصل شده و غیر فعال می گردد.

بنابراین افراد مبتلا به تومور خوش خیم ،تمایل دارند که سطح بالاتری از  Free PSA را نشان دهند،درصورتیکه افراد مبتلا به سرطان پروستات سطح پائینتری از Free PSA را نشان خواهند داد.

میتوان گفت در مواردی که سطح Free PSA نسبتا پائین  باشد ،خطر وجود سرطان بیشترخواهد بود.اگر چه سطح Total PSA ،در حد قابل توجهی، افزایش نیافته باشد.

تفسیر نتایج PSA Test  :                                                                         

.  اگرمیزان Total PSA ، پائینتراز  4.0 ng/ml  (نانو گرم در میلی لیتر خون) باشد، احتمال وجود سرطان پروستات غیر محتمل می باشد.درضمن اعتقاد بر این است که میزان Total PSAاز  2.5 ng/ml کمتراز نظر کلینیکی بی اهمیت تلقی شده و  نرمال می باشد.

.   این توافق وجود دارد : در افرادی که  Total PSA ، افزایش بیش از 10ng/ml  را نشان دهد، از نظر ابتلا به سرطان پروستات در معرض خطر بیشتری هستند.(برطبق نظر انجمن سرطان آمریکا (ACS)بیش از 50 درصد در معرض خطر هستند).

.   اگر میزان Total PSA  بین 4ng/ml تا 10ng/ml باشد ،ممکن است وجود سرطان پروستات (طبق نظرACS  حدود 25 درصد)، هیپر پلازی خوش خیم پروستات یا التهاب پروستات را نشان دهد.این شرایط در افراد مسن شایعتر است.سطح Total PSA  بین 4ng/ml تا 10 ng/ml اغلب بعنوان ناحیه خاکستری تلقی می گردد.در اینصورت اندازه گیری Free PSA مفید خواهد بود.

.   اندازه گیری سرعت افزایش Total PSA : اگر غلظت Total PSA در طول زمان و بصورت ممتد ، بمیزان قابل توجهی افزایش را نشان دهد( حداقل3 نمونه در طول حداقل 18 ماه ).در اینصورت احتمال زیادی از نظر ابتلا به  سرطان پروستات وجود دارد.

پایان